متأسفانه هنوز بعضي از معماران عزيز از فلسفه گنبد و گلدسته، اطلاع ندارند؛ هنوز از رمز پردازيهاي مسجد، بي خبرند؛ هنوز نمي دانند که محراب، نمادي در غار حراست و هنوز … وآن وقت براي طراحي مسجد، قلم مي زنند
گنبد در مکتب معماري مسلمانان، معنايي از هدف و جايگاه رسيدن به هدف، يعني الله را دارد. کارشناسان براي گنبد و گلدسته که يکي از اصلي ترين رمز پردازي ها در مساجد است، رموز و دلايل خاصي را مطرح کرده اند؛ بعضي مي گويند که گنبد مانند سرانسان است و دو گلدسته، مانند دو دست که به حالت التجا و التماس و خواهش در کنار سر، رو به آسمان و رو به ذات اقدس الهي بلند شده است؛ مانند کسي که دست هايش را در جلوي سر و صورت، حتي از سر بالاتر هم برده است و دعا مي کند گرچه اين تشبيه جالبي است، امام فلسفه ي اصلي گنبد و گلدسته، فراتر از اين است و علاوه بر اين، اهل تسنن که يک گلدسته در مساجد مي سازند ، مطلب فوق را تا حدي بي اعتبار مي کند. بعضي از صاحب نظران، گلدسته ها را عامل ايستايي و ايستادگي در کنار ايوان هاي بلند، براي حفظ ايوان ها مي دانند تا از در رفتگي ايوان ها جلوگيري شود. گرچه وجود گلدسته ها تا حدودي براي حفظ ايوان ها بي تأثير نيست، ولي دليل اصلي اجراي گلدسته، آنهم دو تا نمي باشد؛
زيرا ما ايوان هاي رفيع و بسيار بلندي را مي بينيم که بدون داشتن گلدسته در کنارشان، صدها سال بدون هيچ عيبي دوام آورده و حتي تعداد زيادي زله را هم پشت سر گذاشته اند؛ مانند ايوان بلند شبستان اصلي مسجد امام کرمان، ايوان هاي بلند حضرت ثامن الحجج(ع) در مشهد در واقع، معمار خوش ذوق و متبحر ايراني، با گذاشتن پايه هايي قطور، آن هم به طور مخفي، در کنار ايوان هاي بلند نياز خود را در مواقع غير ضروري، آن هم به صورت ارزان تر، حل نموده است.
پس اين مطلب هم نمي تواند دليل اصلي اجراي گلدسته ها باشد. عده اي ديگر گنبد و گلدسته را شاخص هايي بلند براي ديد، شکوه سازي و راهنمايي از دور دانسته اند؛ ولي آن چه در بحث گنبد و گلدسته بايد در نظر داشت، اين است که طبق نظر پيش کسوتان معماري، ايده آل قضيه در عناصر معماري اين است که هر عنصري در معماري، بايد هم عملکرد و هم زيبايي داشته باشد. مطالب فوق، گرچه لازم و تا حدي درست است، ولي کافي نيست و دلايل ديگري مکمل دليل اخير است و از طرفي، اگر تنها چنين باشد، فقط يک تک مناره هم مي تواند مسئله ديد و راهنمايي به طرف مسجد را حل کند و ديگر نيازي به ساخت گنبد و مناره اي ديگر نيست. بعضي ديگر، گنبد و گلدسته را براي قبله يابي مي دانند در مکتب تشيع، خطر عمود منصف بر خط واصل دو گلدسته را ، تأمين کننده جهت قبله مي دانند. در مکتب معماري اهل تسنن، خط گذرا از گنبد و گلدسته (تک گلدسته)، جهت قبله را معلوم خواهد کرد. رمز پردازي فوق، درست است و در بسياري از جاها، اجرا گرديده است؛ اما هنوز علت دو گلدسته بودن در مذهب تشيع و تک گلدسته بودن در مذهب تسنن ارائه شده است.
صحت مطلب فوق را در چند مورد ذکر مي کنم تا به دقت نظر معماران خوش ذوق ايراني توجه شود. در حرم مطهر حضرت معصومه(س)، گر چه گلدسته هاي با شکوه و بلند کنار ايوان آيينه آن حضرت در صحن اتابکي ، به عنوان پرتناسب ترين و زيباترين گلدسته هاي دنيا، چشم هر بيننده اي را خيره مي کند، ولي اينها گلدسته هاي اصلي نيستند که ترکيب فوق گنبد را تشکيل دهند؛ بلکه گلدسته هاي اصلي، همان دو گلدسته کوتاهتري هستند که در دو صحن عتيق (صحن کهنه) کنار ايوان طلا قرار دارند و با ترکيب گنبد، جهت قبله را تعيين مي کنند. اتفاقاً معمار با سليقه، کلاهک بالاي اين دو گلدسته را هم طلا کرده است تا همخواني و با هم کارکردن اين گلدسته ها را با گنبد نشان دهد ازنمونه هاي ديگر، گنبد و گلدسته آقا امام حسين (ع) و آقا حضرت عباس(ع) در کربلا مي باشند که معمار خوش ذوق صفوي، به گونه اي بسيار زيبا و ماهرانه، کج بودن قبله نسبت به بين الحرمين را حل کرده است و با نماد گنبد و گلدسته ، جهت قبله را به خوبي به زائرين نمايانده است. اجراي کج حرمين، دليلي جز اين مطلب نداشته است. والا براي او بسيار راحت تر و زيبنده تر بود که گلدسته ها را در جهت بين الحرمين در طرف دو حرم قرار دهد.
همان گونه که گفته شد، گنبد و گلدسته، شاخص و مونومان و از رموز مساجد مي باشند. گنبد مونوماني از هدف، يعين خداست و گلدسته ها، مونوماني از دو يار واقعي خدا، دو آفريده کامل حق، يعني محمد و علي مي باشند. در روايت داريم که پيامبر گرامي اسلام (ص) فرمود: يا علي! کسي خدا را نشناخت؛ جز من و تو. کسي تو را نشناخت؛ جز خدا و من و کسي مرا نشناخت؛ جز خدا و تو. حال گنبد و گلدسته ، يعني خدا و محمد و علي کنار هم قرار گرفته اند. همان گونه که محمد(ص) و علي (ع) در کنار خدا معنا مي يابند، گلدسته هم در کنار گنبد معناي گلدسته و دسته گل مي گيرد. بدون گنبد، مناري بيش نيست؛ حتي اگر دو عدد باشد. در مذهب تسنن که حساسيت بر روي مولاي متقيان علي (ع) دارند تک گلدسته مي گذارند؛ يعني فقط گنبد و يک گلدسته (الله و محمد(ص)). هر چه از مناطق شيعه نشين به سمت مناطق سني نشين مي رويم، مي بينيم که از تعداد مساجد دو گلدسته کاسته و بر تعداد مساجد تک گلدسته اي افزوده مي شود. به همين خاطر است که تأکيد مي شود که علاوه بر رعايت و حفظ معاني قبلي گنبد و گلدسته، به ويژه جهت قبله، حتماً و به طور مؤکد ، مسئله ي دو گلدسته اي بودن رعايت گردد تا حتي از فاصله هاي بسيار دور هم نوع مذهب ديگري به وسيله اين عناصر معماري تداعي نگردد. اين سه عنصر را حرکتي نمادين براي بيان اين مهم مي دانند. به اين لحاظ، در مکتب تشيع، اگر تمکن مالي وجود ندارد، بايد فقط گنبد ساخته شود؛ چون گنبد بدون گلدسته، باز معناي خود را دارد که معناي آن ازلي بودن خداوند است؛ ولي گلدسته بدون گنبد، معنايي ندارد؛ يعني محمد(ص) و علي(ع)، در کنار خداوند و با او هستند که معنا مي گيرند و تمام ارزش محمد (ص) ون علي(ع) و مکتب و مذهبشان، اتصال کامل به حق تعالي است و اگر تمکن مالي وجود دارد، حتماً دو گلدسته ساخته شود. متأسفانه در عصر ما هستند معماراني که بدون هيچ اطلاعي از رمزپردازي هاي مسجد، در تعداد گلدسته ها و جهت آنها، اشتباه مي کنند و هستند کساني که هنوز نمي دانند که محراب در معماري ايراني، نمادي از غار حراست و خيلي چيزهاي ديگر را نمي دانند؛ ولي دست به طراحي ظريف ترين و پرمغزترين فضاي معماري مي زنند.
اصطلاحا به گازي گفته مي شود كه از طريق خط لوله از يك مجتمع توليد گاز به مصرف كنندگان تحويل مي شود . گاز شهري يا از زغال سنگ و يا از نفتا توليد و در مناطقي مصرف مي شود كه يا گاز طبيعي در دسترس نباشد و يا زغال سنگ ارزان به وفور يافت شود تركيب گاز شهري هيدروژن %50، متان%20 تا %30، كربن منواكسيد %7 تا %17، كربن دي اكسيد%3، نيتروژن %8، هيدروكربورها %8 علاوه بر اين ناخالصي هاي ديگري مانند بخار آب ، امونيال ، گوگرد، اسيد سيانيدريك نيز در گاز شهري وجود دارد. به گاز شهري گاز زغال سنگ و يا گاز سنتز نيز مي گويند. در ايران گازي كه از طريق خط لوله به مشتركين در شهرها عرضه مي گردد گاز طبيعي است و تركيب آن مشابه گاز شهري نيست.
منشاء گاز طبيعي:
بقاياي گياهان و جانوراني كه اجساد آنها طي ميليونهاسال به قسمت هاي زيرين درياچه ها و اقيانوسهاي قديمي رانده شده بتدريج تجزيه و به صورت عناصر آلي درآمده وبراثرفشارو گرماي دروني زمين به نفت وگاز تبديل و در مخازن زيرزميني و در عمق سه تا چهار هزار متري و با فشار حدود چند صد اتمسفر ذخيره گرديده است .
پالايش و آماده سازي گاز طبيعي براي مصرف
گاز طبيعي به هنگام استخراج داراي ناخالصي هايي مانند شن و ماسه ، آب شور و ;گازهاي اسيدي مي باشد كه در پالايشگاههاي گاز تصفيه شده و به صورت گاز قابل مصرف در مي آيد . گاز پالايش شده از طريق خطوط لوله انتقال گاز فشار قوي ;به شهرها و مراكز مصرف منتقل مي شود .
مشخصات گاز طبيعي
گاز طبيعي گازي است بي رنگ ، بي بو و سبك تر از هوا . براي تشخيص نشت گاز ،در ايستگاههاي دروازه ورودي شهرها به آن مواد بودار كننده اضافه مي كنند تا ايمني مصرف كنندگان گاز طبيعي تامين گردد . گاز طبيعي مورد استفاده در استان خراسان از مخازن گازي سرخس تامين مي گردد و 98 درصد آن را گازمتان تشكيل مي دهد (CH4). ارزش حرارتي هر متر مكعب گاز طبيعي تقريبامعادل ارزش حرارتي يك ليتر نفت سفيد مي باشد .
عوامل موثر بر سوخت كامل گاز طبيعي و استفاده بهينه از آن
تامين هواي كافي براي سوخت كامل گاز . هر متر مكعب هنگام سوختن نياز به حدود10 متر مكعب هوا دارد و هرچه شعله آبي رنگ تر باشد نشاندهنده رسيدن هواي كافي برا ي سوخت مي باشد.
- استفاده از گاز در وسايل گاز سوز و تميز كردن به موقع آن
- استفاده از كلاهك تعديل جريان محصولات احتراق در وسايل گاز سوز
- انتخاب ظرفيت (قطر) مناسب براي دودكش ها
- عايقكاري صحيح مخزن آبگرمكن و منبع دوجداره تبديل انرژي در موتورخانه ها و عايقكاري منبع انبساط در پشت بامها
- بيشترين اتلاف انرژي حرارتي در ساختمانها از طريق پنجره ها مي باشد لذا بكارگيري مصالح ساختماني مناسب و استفاده از پنجرههاي دو جداره دركاهش مصرف انرژي بسيارموثر مي باشد.
تاریخچه میدان نقش جهان
این میدان در زمان حکومت شاه عباس اول و به فرمان وی در محل باغی به نام نقش جهان که گفته می شود مربوط به دوره حکومت سلاجقه در اصفهان بوده، بنا می گردد. در چهار طرف میدان، چهار عنصر معماری نفیس و ارزشمند شامل مسجد تاریخی امام در جنوب میدان، مسجد شیخ لطف الله در شرق، کاخ عالی قاپو در غرب و سر در قیصریه در شمال به دستور شاه پی ریزی و ساخته شده که هر یک در نوع خود شاهکاری بی بدیل می باشند.
این میدان در طول حیات خود کاربری های متنوعی را بر عهده داشته است که از جمله می توان به عملکرد ی به لحاظ استقرار کاخ سلطنتی (مراسم تشریفاتی، رژه های نظامی، مراسم تعزیر محکومین و.) عملکرد مذهبی به لحاظ استقرار دو مسجد (اجرای مراسم و آیین های مذهبی، بر پایی نماز جماعت در مواقعی که جمعیت نماز گزار بیش از گنجایش مسجد امام بود) عملکرد تجاری به لحاظ وجود دکانها و قرار گیری در بطن بازار (استقرار چادر های دستفروشان، ازدحام مردم برای خرید و .) عملکرد تفریحی (آتش بازی، چوگان بازی، قاپون اندازی، شاطر دوانی، جشنها و اعیاد ملی، بازیگری، خیمه شب بازی، نقالی و بند بازی).
ویژگیها و مختصات
میدان نقش جهان، میدانی مستطیل شکل درازای ۵۶۰ متر و پهنای ۱۶۰ متر (طول ۴۴۰ قدم و عرض ۱۶۰ قدم) در مرکز شهر اصفهان است.
پیرامون میدان دویست حجره دو طبقه قرار دارد. افزون بر آن چهار بنای عالیقاپو، مسجد شاه، مسجد شیخ لطفالله و سردر قیصریه نیز در میانه چهار ضلع این مستطیل ساخته شدهاند.
مسجد شاه
مسجدشاه که به نامهای مسجد جامع، مسجد سلطانی و مسجد امام نیز شهرت دارد، یکی از مساجد میدان نقش جهان در اصفهان است که در طی دوران صفوی ساخته شد و از بناهای مهم معماری اسلامی ایران به شمارمیرود. این بنا شاهکاری جاویدان از معماری، کاشیکاری در قرن یازدهم هجری است. مسجدِشاه در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهی ثبت ۱۰۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ساخت مسجد جامع عباسی که در ضلع جنوبی میدان نقش جهان قرار دارد در سال ۱۰۲۰ ه. ق به فرمان شاه عباس اول و در بیست و چهارمین سال سلطنت وی شروع گشته و به منظور تزیین میدان، در سال ۱۰۲۵ هجری قمری و در حالی كه هنوز مشغول پیریزی قسمت های دیگر مسجد بودهاند، سر در نفیس كاشیكاری معرق آن را به اتمام رسانیدهاند. این مسجد شاهكاری جاویدان از معماری و كاشیكاری و حجاری ایران در قرن یازدهم هجری است و آخرین تاریخ های ثبت شده در مسجد، سال ۱۰۷۷ هجری قمری یعنی آخرین سال سلطنت شاه عباس دوم و ۱۰۷۸ هجری یعنی اولین سال سلطنت شاه سلیمان و نیز سال ۱۰۹۵ هجری قمری است و معلوم میدارد كه اتمام تزیینات و الحاقات مسجد، در دورهی جانشینان شاه عباس اول صورت گرفته است.
عالی قاپو دروازه مرکزی و مدخل کلیه قصرهایی بود که در دوران صفویه در محدوده میدان نقش جهان بنا شده بودند. عالی قاپو مرکب از دوکلمه عالی و قاپو است که با هم به معنای «سر در بلند» یا «درگاه بلند» هستند. بنای عالی قاپو با ارتفاعی حدود ۳۶ متر تا کف بازار بلندترین عمارت چند طبقه تا چند دهه اخیر در شهر اصفهان بوده است. کاخ عالی قاپو بدلیل اضافات و الحاقات معماری در هر سو نمایی متفاوت دارد به طوری که از جلو بنا از میدان نقش جهان ۲ طبقه از پشت ساختمان ۵ طبقه، از طرفین بنا ۳ طبقه و با احتساب طبقه همکف بعنوان اولین طبقه، در کل ۶ طبقه می باشد.
سر در قیصریه
در مقابل مسجد جامع عباسی در شمال میدان نقش جهان ، سردرى قوسی شکل با کاشیکارى مجلل و باشکوه و نقاشیهای رنگ باخته صفوی هویدا است، که ورودی بازار قیصریه محسوب مـی شود. سـردر بازار قیصریه ورودی باشکوه و اصیل میدان نقش جهان است که بهترین دید و منظر را به این میدان داراست و در زمان صفویان میدان کهن شهر را پس از گذر از بازار به میدان جدید شهر اتصال میداده است.
مسجد شیخ لطف الله
مسجد شیخ لطف الله در ضلع شرقی میدان امام و مقابل عمارت عالی قاپو قرار دارد و در سال ۱۰۱۱ تا ۱۰۲۸ هجری قمری به فرمان شاه عباس اول در میدان مذکور ساخته شده است. سال سردر معرق مسجد شیخ لطف الله، در سال ۱۰۱۱ هجری قمری پایان یافت و ساختمان و تزیینات آن در سال ۱۰۲۸ هجری قمری به پایان رسیده است. مسجد شیخ لطف الله یکی از زیباترین مساجد دوره صفویه به شمار می رود که در ابتدا به منظور اجرای مراسم مذهبی خانواده سلطنتی و وابستگان خاص شاه بنا شده بود، اما بعدا به احترام بزرگ ترین شخصیت مذهبی آن عصر، شیخ لطف الله، به نام وی نامگذاری و برای نماز گذاری او اختصاص داده شد.
این مسجد بی نظیر شاهکار دیگری از هنر معماری و کاشی کاری قرن یازدهم هجری قمری در اصفهان به حساب می آید. محراب مسجد شیخ لطف الله با کاشیکارى معرق و مقرنسهاى بسیار دلپذیر تزیین شده است. درون محراب دو لوح وجود دارد. در اطراف محراب کتیبه هایى به خط علیرضا عباسى به تاریخ ۱۰۱۲ هجری قمری است و خطاط دیگرى که باقر نام داشته است، دیده مىشود. در این کتیبه ها روایاتى از پیامبر اکرم و امام ششم شیعیان امام جعفر صادق نقل شده است. اشعارى نیز بر کتیبه هاى ضلعهاى شرقى و غربى به چشم می خورد که احتمالاً سراینده آنها شیخ بهایى، عارف دانشمند و شاعر بزرگ دوره صفوى است.
معمار و بنّای مسجد، "استاد محمدرضا اصفهانی” است که نام او در داخل محراب زیبای مسجد در لوحه کوچکی ذکر شده است. مسجد شیخ لطف الله از بناهای تاریخی و مذهبی بسیار مشهوری است که تزیینات کاشی کاری داخلی آن، از ازاره ها به بالا، همه از کاشی های معرق پوشیده شده است و داخل و خارج گنبد بی مانند آن نیز از زیباترین گنبد های اصفهان به شمار می رود که از کاشی های معرق نفیس پوشیده شده است. باستان شناسان خارجی در مورد عظمت معماری این مسجد گفته اند: «به سختی می توان این بنا را محصول دست بشر دانست.»
آغاز معماري ايران به چه دوره اي بر مي گردد؟
- ايرانيان به لحاظ شرايط اقليمي ويژه کشور اغلب براي ساخت بناها از مصالح و مواد مقاوم بهره مي گرفتند و بر همين اساس در زمينه ساخت بناها تبحر کافي پيدا کردند و به سرعت توانستند به هنر معماري در معناي واقعي آن دسترسي پيدا کنند. چنانچه آثار و ابنيه تاريخي به جاي مانده از تاريخ کهن ايران مانند چغازنبيل نشاني از اين حکايت است. همچنين در دوره هاي پارتي و ساساني سبک و سياق معماري سنگي به شناخت بهتر مواد و ساخت بناهاي عظيم، طاق ها و کتيبه ها منجر شد که اين روند در اواخر دوره ساساني به شکل کاملي بروز پيدا کرد. با آغاز دوره اسلامي روند معماري ايران پوياتر شد تا جايي که در دوره سلجوقي، با تکميل شدن مباحث سازه اي، معمارها فرصت پيدا کردند تا از آجر، ملاط و تزيينات در ساخت بناها استفاده کنند که اين هنر به ويژه در دوران اسلامي، در سطوح عالي آن به چشم مي خورد. در اواخر دوره مغول اطلاعات مربوط به سازه و بنا تکميل و معماري بنا از نظر فضاها کامل شد و بناهاي به جا مانده از اين دوره به عنوان يکي از کامل ترين نمونه هاي فضاهاي معماري شهري، جلوه گر شد. پس از مغول و در دوران تيموريان کاشيکاري با سبک و سياق کاشي معرق و به شکل بي نظير به کار گرفته شد که اين سبک در دوره صفويه نيز ادامه پيدا کرد، در اين دوره سرعت ساخت و ساز استفاده از کاشيکاري هفت رنگ را جايگزين استفاده از کاشي هاي معرق کرد.
در دوران قاجار اتفاقات و ابداعات زیادی در معماری ایران زمین رخ داد. یکی از این حوادث ویرانی بناهای به جای مانده از دوران قبل به خصوص دوره صفویه است، دلیل لرد کروزن (سیاح انگلیسی) برای این ویرانی ها متوجه آن است که، شرقی ها از اینکه در خانه پدرانشان سکنی گزینند، کراهت دارند : «پدران جهت فرزندان بنایی می سازند که چون ممکن است بعداً این بنا کافی برای پسر نباشد و یا طرز ساختمان که تغییر می یابد و وارث را خوش نمی آید، وارثین صرفه را در انهدام و ویرانی می بینند».
کاری که شاه عباس نیز درباره میراث گذشتگان انجام داد، به طوری که به گفته یکی دیگر از سیاحان خارجی به نام تاورنیه : «وقتی شاه عباس اصفهان را پایتخت خود قرار داد، به مسجد جامع قدیم شهر احترام نگذاشت، در صورتی که باید این محل زیبا را که اهمیت و شهرت اصفهان وابسته به اوست مرمت می نمود».
در دوران قاجار به دلیل ورود عناصر جدیدی مانند میدا (به معنای امروزی) و خیابان به عرصه معماری، در معماری ایران تغییراتی رخ می دهد و معماری جدیدی به نام معماری خیابانی شکل می گیرد، همچنین معماری در دوران قاجار در بناهای مختلف مانند : پل، گرمابه، مسجد، مدرسه و غیره ادامه معماری دوره های پیشین به خصوص صفویه است و البته دارای تغییرات و عناصری می باشد که مختص دوره قاجار است.
بطور کلی معماری دوره ی قاجاریه را می توان به دو دوره ی کلی تقسیم کرد :
1-دوره ی اول: از آغاز سلطنت آغا محمد خان تا پایان سلطنت محمد شاه :در این دوره نگاه حاکم بر معماری همچنان نگاهی درونزا و بر مبنای سبک اصفهان و به کمال رساندن آن می باشد که نمونه هایی همچون حرم حضرت معصومه در قم و مسجد سلطانی نمونه هایی از آن می باشند.
2-دوره ی دوم: از آغاز سلطنت ناصرالدین شاه تا پایان حکومت سلسله قاجار: در این دوره بر اثر مسافرت های ناصرالدین شاه و اخلاف او و همچنین اعزام عده ای از محصلین ایرانی به اروپا و تحت تاثیر قرار گرفتن هیات حاکمه و نخبگان جامعه، سبکی در معماری آغاز می گردد که التقاطی از معماری بومی و معماری غربی می باشد.
هنر معماری این زمان با مقایسه با دورهی صفویه بسیار ضعیف شمرده میشود. تنها در زمان حکومت طولانی ناصرالدین شاه قاجار به دلیل نفوذ هنر باختری، هنر معماری همچنین صنایع ظریف مانند گچبری، آیینهکاری و کاشیکاری رونق یافت. ارتباط بیشتر ایران با غرب، معماران ایرانی را بر آن داشت تا عوامل مشخص معماری ایران را با روشبینی و توجه خاصی با عوامل معماری غرب درآمیزند و آثاری به وجود آورند که از نظر هنری دل پسند باشد.
فضاها به گشایش و سبکی بیشتری می رسند و الگوهای قدیمی معماری ایران در جهت گسترش فضا تکامل می یابند.اما وقتی به معماری از زوایای دیگری مانند اندازه ها، تناسبات، شکل ها و تزئینات نگاه کنیم، معماری دوره قاجار وضع نازل تری را نسبت به دوره های گذشته خود و به خصوص دوره صفوی نشان می دهد.
گرمابه ها
ساخت حمام (گرمابه) در معمارى ایران داراى سابقه اى چندین هزار ساله است و قدمت آن طبق حفارى هاى باستان شناسى صورت گرفته در تخت جمشید به دوره هخامنشى مى رسد و این روند در دوره ى اسلامى ادامه پیدا کرده و تا اواخر دوره قاجار و حتى حال حاضر ما شاهد ساخت گرمابه هایى به سبک و شیوه سنتى در معمارى ایران هستیم.دوره اوج و رونق معمارى حمام ها مربوط به دوره صفویه است،طرح کلى گرمابه ها در سراسر ایران یکسان بوده و تنها تفاوتى که گرمابه هاى اقلیم سرد با گرمابه هاى اقلیم گرم داشته اند در عمق آنهاست که در اقلیم سرد به علت سردى هوا، عمق گرمابه بیشتر است .
معمارى حمام ها در دوره قاجار به طور کلى ادامه ى معمارى گرمابه هاى دوره صفوى است.
ویژگی های باغ قاجار
باغسازی ایران در این دوره همچون معماری و سایر رشته های هنری به شدت تحت تاثیر باغسازی اروپا قرار دارد. معماران فرم ها و عناصر معماری و ساختار فضایی باغ های اروپایی را اقتباس تا حدی ایرانیزه و سپس اجرا نموده اند. علی رغم وجود عناصر فراوان بیگانه اما همچنان فضای باغ ایرانی حاکم بر باغسازی این دوره است.قدمت ساخت باغ در معمارى ایران به دوره هاى قبل از اسلام (باغ هاى پاسارگاد) مى رسد و دستیابى به نظم حاکم بر باغ ایرانى همراه با شکل گیرى فرهنگ ایرانى حاصل شده است، گر چه این نظم نیز مبتنى بر دیدگاه هاى دین زرتشت ودین اسلام و سپس فرهنگ ایرانى بوده است؛نکته اى که در مورد باغ هاى ایرانى در دوره مختلف تاریخى به خصوص دوره قاجار رعایت شده، پرهیز از بیهودگى و درون گرا بودن باغ هاست که از ویژگى هاى مهم باغ هاى ایرانى است. رواج حوض بیضى شکل نیز خاص دوره قاجار و تحت تأثیر معمارى غرب است.
مدارس
مدارس دوره قاجار به نوعی اوج و شکوه معماری مدارس را به نمایش مى گذارند، از جمله مدارس زمان قاجار مدرسه سپهسالار است که نمونه ى کاملى از معمارى مدارس دوران قاجار و قرن سیزدهم هجرى قمرى است.
از دیگر ساخت و سازهایى که در دوره قاجار صورت گرفته؛ بازارها،پل ها، معمارى قهوه خانه ها، یخچال ها و تیمچه هاى موجود در بازار (مانند تیمچه ى امین الدوله کاشان) و ستون هاى به کار برده شده در این دوره است
وظیفه ی رگولاتور از هر نوعی که باشد این است که به عنوان شیر کنترل عمل کند و فشار ورودی را کم کرده به حد مطلوب فشار خروجی برساند. رگولاتور گاز مایع ابزاری انتگرالی دارای تنظیم عبور است و حسگر و محدود کننده ای در خود دارد.
رگولاتور گاز مایع انواع مختلفی برای مصارف خانگی و صنعتی دارد. این ابزار می تواند صرفا محل عبور جریان مایع و یا حتی حرارت برای مصرف باشد و مانند رگولاتور گاز معمولی تغییر فشار ایجاد نکند. در واقع برای گاز مایع تنها عبور یک مایع پر فشار است که اهمیت دارد و نباید فشار آن برای مصرف مانند گاز خروجی کاهش پیدا کند.
کارکرد رگولاتور گاز چیست؟ رگولاتور های گازی در واقع وسیله ای هستند که امکان استفاده از گاز پر فشار درون کپسول را ممکن می سازند. در صورتی که شیر یک کپسول بدون استفاده از رگولاتور باز شود، گاز پرفشاری که درون آن قرار دارد به سرعت خارج می شود. به همین دلیل باید رگولاتوری بر سر راه خروج این گاز قرار بگیرد که از فشار آن بکاهد تا گاز درون کپسول قابل استفاده باشد. رگولاتور با کاهش فشار امکان کنترل خروج گاز را فراهم می کند. استفاده از گازها نیازمند ابزارهای مختلفی است که رگولاتور گازی و رگولاتور مخصوص گاز مایع از جمله ی این ابزارها هستند. در ادامه ی متن به توضیحاتی در مورد رگولاتور مخصوص گاز مایع نیز می پردازیم.
رگولاتوری که بری یک گاز مورد استفاده قرار می گیرد باید دارای شرایط خاصی باشد. انواع رگولاتور گاز و نکات ایمنی آن چیست ؟ انواع رگولاتور گاز را می توان بر مبنا های مختلفی دسته بندی نمود. رگولاتورها را بر اساس نوع گازی که بناست برای آن مورد استفاده قرار بگیرند، بر اساس محلی که باید در آن نصب شوند و بر اساس میزان دقت در فشار خروجی (تک مرحل ای و دو مرحله ای) دسته بندی می کنند.
رگولاتورهای گازی برای انواع گاز های صنعتی و آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می گیرند که در بین آن ها گاز های سمی و خورنده نیز وجود دارند. به همین دلیل باید توجه کرد که رگولاتور متناسب با نوع گاز باشد زیرا در غیر اینصورت خطرات جبران ناپذیری در پی خواهد داشت.
اگر رگولاتور گازی برای گاز غیر خورنده ساخته شده باشد معمولاً در آن از ف برنج استفاده شده است. اما، اگر رگولاتور برای گازهای سمی و خورنده ساخته شده باشد در آن معمولاً از فولاد ضد زنگ استفاده شده است. البته به طور کلی می توان گفت رگولاتور های با جنس فولاد ضد زنگ طول عمر کارایی بالاتری دارند. لازم است که درجه خلوص گازهای آزمایشگاهی حین کاهش فشار با رگولاتور ثابت بماند. به همین دلیل وظیفه ی رگولاتورهای آزمایشگاهی در این حوزه نیز تعریف می شود و بعضاً قیمت بالاتری نیز دارند.
رگولاتور گاز مایع یا مانومتر وسیله ای برای انداازه گیری فشار است. در واقع باید گفت که مانومتر نوعی فشار سنج محسوب می شود. مانومتر محل عبور مایع گاز پر فشار به محل مصرف است.
مانومتر ها یا رگولاتور گاز مایع انواع مختلفی دارند. برای مثال مانومتر بوردون (سی شکل) و مانومتر یو شکل دو نوع رایج هستند. رگولاتور های مایع که برای عبور گاز مایع مورد استفاده قرار می گیرند در سه نوع مختلف رگولاتور فشار قوی، رگولاتور نیمه فشار و رگولاتور فشار ضعیف برای مصارف مختلف ساخته می شوند.
تفاوت هایی بین رگولاتور گاز و رگولاتور مخصوص گاز مایع وجود دارد. از رگولاتور های گازی به عنوان فشار شکن و یا کاهنده ی فشار استفاده می کنند و رگولاتور گاز مایع یا مانومتر محل عبور مایع خواهد بود و از آنجا که مایع پر فشار است باید برای عبور آن از مانومتر استفاده شود. گاز مایع معمولاً ترکیبی از گاز های بوتان و پروپان است و به عنوان سوخت و برای گرمایش نیز مورد استفاده قرار می گیرد. به همین دلیل رگولاتور های مخصوص گاز مایع برای مصارف خانگی و صنعتی تولید می شوند و برای فشار های ضعیف یا قوی ساخته می شوند.
از جمله اقدامات احتیاطی که باید هنگام کار با رگولاتور رعایت کرد این است که: انواع رگولاتور ها برای نصب روی کپسول ها باید از اتصالات و بست های محکمی برخوردار باشند. این بست ها نباید بیش از اندازه سفت و یا شل باشند. بست های استاندارد مانع از نشتی گاز می شوند.
استفاده از نوار درزگیر و یا مواد روان کننده برای نصب رگولاتور ممنوع است.
هنگامی که شیر رگولاتور برای اولین بار باز می شود لازم است رو به فرد نباشد و شیر آن باید به آهستگی باز شود.
لازم است که اگر شیر رگولاتور را تا انتها باز کرده اید کمی آن رابرگردانید. زیرا ممکن است فرد نا آگاهی شیر قبلا باز شده را با تلاش و به وسیله ی آچار باز کند و از این جهت خطراتی ایجاد خواهد شد.
منبع : رگولاتور گاز مایع چیست؟
شاید تزئین درب حیاط به نظر شما ضروری نباشد! اما اولین چیزی که ناظر در نمای خانه شما می بیند، درب ورودی حیاط است. از اقتصادی ترین تا لوکس ترین دیزاین های ورودی را برایتان آورده ایم! شما می توانید یکی از این روش ها را انتخاب کنید یا چند روش را باهم ترکیب کنید.
رنگ درب ورودی حیاط
ساده ترین و ارزان ترین شیوه دیزاین ورودی، رنگ کردن درب حیاط است. رنگ کردن بیش تر برای درب های فی به کار می رود و علاوه بر زیبایی از آن در برابر عوامل محیطی مانند: رطوبت، محافظت می کند. پرطرفدارترین رنگ درب ورودی در ایران رنگ های تیره مانند مشکی و قهوه ای است. رنگ های تیره به خصوص رنگ مشکی قابلیت ترکیب با تمام رنگ ها را در نما دارد. رنگ های تیره شاید برای نماهای روشن انتخاب مناسبی باشند اما در نماهای تیره باعث گم شدن ورودی می شود.
می توانید از رنگ های روشن نیز استفاده کنید. رنگ های روشن، فضای وروردی را حتی اگر قدیمی باشد، نو و تازه جلوه گر می سازند. دقت کنید! نمی توانید هر رنگی را برای درب ورودیتان انتخاب کنید. باید رنگی را انتخاب کنید که متناسب با سایر درب های محله باشد. آبی روشن رنگیست که بیش تر از سایر رنگ ها در ایران می شود استفاده کرد.
استفاده از گیاهان در تزیین درب ورودی حیاط
برای تزئین ورودی حیاط با گیاهان، باید به موارد زیادی توجه کنید. یکی از این موارد داشتن امکان کاشت گیاه در ورودی و توجه به آب و هوای منطقه ستتان است. اگر منطقه کاشت کوچکی در اختیار دارید، می توانید تنها در دو سمت ورودی دو کاج زینتی بکارید.
یکی از راه های دیزاین ورودی استفاده از فنس ها یا نرده های دکوراتیو است. این نرده ها قرار نیست نقش امنیتی یا مسدود کردن دید را داشته باشد! این نرده ها کوتاه هستند و فقط چشم بیننده را به سمت وروردی هدایت می کند. گل های زینتی کوتاه قد بهاری را جلوی فنس ها بکارید.
استفاده از بوته های کوتاه قد یا گیاهان شکل پذیر، مانند: شمشاد به جای نرده های کوتاه قد نیز مسیر ورودی را شاخص تر می کند. نوع سنگ فرش یا کفپوش انتخابی برای این مسیر هرچند کوتاه، بسیار مهم و بر جداسازی حریم ورودی از خیابان و کوچه موثر است.
تزیین درب ورودی برای شب
تمام آن چیزی که تا به حال به آن ها اشاره کردیم، برای زیبایی در روز بوده است. اگر می خواهید این زیبایی ها در شب هم خودنمایی کند، باید چاشنی نورپردازی را به ورودیتان اضافه کنید. البته نورپردازی ورودی امنیت ساختمان را هم بیش تر می کند!
اگر مقابل ورودیتان مسیری دارید، هرچند کوتاه، می توانید اطراف این مسیر را با چراغ های led زمینی نورپردازی کنید. این چراغ هایled توان کمی دارند و تنها نور ملایمی به محیط می دهند تا ایده یا مسیری را مشخص تر کنند. Led های زمینی نورهای متنوعی در رنگ های مختلف دارند که می توانید با توجه به رنگ ورودی و مصالح فضای ورودی، مناسب ترینش را انتخاب کنید. از به کار بردن led ها در نزدیکی درختان بپرهیزید!
اگر در اطراف ورودیتان دیوارهای کوتاه تزیینی دارید، می توانید از led های دیواری استفاده کنید. این چراغ ها در دیوار قرار می گیرند و مانند مورد قبل نور ملایمی به مسیر ورودیتان می بخشند.
استفاده از چراغ های پایه دار برای ورودی های کلاسیک مناسب تر است. پایه های کوتاه یا بلند به نوع ورودی و انتظار شما از این روشنایی ها بستگی دارد. سعی کنید به تعداد زیاد از آن ها استفاده نکنید.
منبع : تزیین درب ورودی حیاط، از اقتصادیترین تا لوکسترین ورودی!
هلیوم یک عنصر شیمیایی گازی است با نماد He و عدد اتمی 2 و وزن اتمی 4,0026 g/mol .
گاز هلیوم یکی از گازهای نجیب در گروه O در جدول تناوبی است، این عنصر، دومین عنصر سبک است. منبع اصلی جهانی گاز هلیوم، میدان های گاز طبیعی در ایالات متحده می باشد.
هلیوم یک عنصر بی بو، بی رنگ و بی مزه و گازی غیر سمی است و نسبت به گاز های دیگر کمتر در آب حل میشود و یک عنصر کم واکنش نسبت به ترکیبات شیمیایی است. چگالی و چسبندگی گاز هلیوم بسیار کم است. رسانایی حرارتی و محتویات مرتبط به آن در این عنصر بالاست. هلیوم میتواند به صورت مایع در بیاید ولی چگالی حرارتی آن نسبت به تمام مواد شناخته شده ی دیگر کمتر است .
باید برای درک اهمیت گاز هلیوم در ابتدا بپردازیم توضیحی درباره اینکه کاربردهای گاز هلیوم در زندگی روزمره چیست. گاز هلیوم خصوصیات زیادی دارد، نقطه جوش کم، چگالی کم، قابلیت حل کم، هدایت حرارتی بالا و عدم رسانایی. بنابراین در برخی از موقعیت هایی که لازم است از هلیوم استفاده می شود .
گاز هلیوم اولین گازی است که از آن در پر کردن بالون ها و کشتی های هوایی استفاده شد، بعد از تحقیقات به عمل آمده در زمینه ی هواشناسی در ارتفاعات این نتیجه حاصل شد که گازهلیوم میتواند کاربرد درستی در این امر داشته باشد. کاربرد عمده ی هلیوم در جوشکاری به عنوان یک گاز ساکن محافظتی است .بزرگترین کاربرد آن در مواقعی ست که در زمینه خنک سازی است. هلیوم تنها عامل خنک سازی ست که میتواند با دمای کمتر از -434 فارنهایت سازگار باشد .
کاربرد اساسی این گاز در موقعیت هایی که دماهای بسیار پایین مورد نیاز است، توسعه ی حالت ابر رسانایی است که در آن مقاومت برق به حدود صفر میرسد. از کاربرد دیگر این گاز میتوان به فشرده سازی گاز در نیروی متحرک مایع در موشک ها اشاره کرد.
هلیوم بعد از هیدروژن به عنوان دومین عنصر فراوان در جهان شناخته شده است. هلیوم 23٪ جرم کل عناصر را تشکیل می دهد. گاز هلیوم بر روی زمین به واسطه ی یک واکنش رادیو اکتیوی ای شکل میگیرد ، بیشترین میزان گاز هلیوم تولید شده به سطح خارجی زمین رسیده و با اتمسفر مواجه می شود و وارد جو میشود. منطقی است که غلظت هلیوم در جو بالاتر از حد معمول باشد. باید گفت که وزن مولکولی کم آن اجازه می دهد تا با همان سرعت شکل گیری خود به فضا فرار کند و وارد جو شود . در هتروسفر حدود 600 کیلومتر لایه وجود دارد که گاز هلیوم میتواند بر آن غلبه کند (گرچه فشار کل بسیار پایین است). گاز های طبیعی شامل غلظت بیشتری از هلیوم نسبت به اتمسفر است.
سوالی که بسیار بحث بر انگیز این است که آیا گاز هلیوم سمی است؟ در اصل باید گفته شود که استنشاق گاز هلیوم برای سلامتی انسان مضر نیست مگر مقدار زیادی گاز هلیوم وارد بدن شود که در زیر به اثرات گاز هلیوم بر بدن می پردازیم.
گاز هلیوم می تواند به راحتی به هنگام تنفس وارد بدن انسان شود و سبب تغییر صدا و سرگیجه و ایجاد حس کسل کنندگی و سردرد و خفگی شود .در صورت برخورد پوست با هلیوم مایع، حالت یخ زدگی در بافت پوست ایجاد می شود و چشم ها در برخورد با هلیوم مایع دچار حالت یخ زدگی و احساس سرما در چشم میشود.
با مهار کردن این گاز و انجام عملیات تنفس، کاهش میزان اکسیژن هوا در بدن باعث خفگی فرد می شود. مقدار ورود این گاز به بدن باید به دقت بررسی شود .
هلیوم های طبیعی در موقعیت های استاندارد و عادی غیر سمی هستند و از لحاظ بیولوژیکی به مقدار کم رد هایی از وجود آن در خون انسان دیده می شود .
منبع : آیا گاز هلیوم به محیط زیست آسیب می رساند؟
کاربرد گاز متان:
متان در بسیاری از موراد به عنوان سوخت سیستم های گرمایش مورد استفده قرار می گیرد.
در نیروگاه های حرارتی متان یکی از منابع سوختی می باشد.
در صنایع شیشه سازی متان به عنوان منبع سوخت می باشد.
در صنایع نساجی متان به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می گیرد.
در صنایع سیمان و صنایع کاغذ سازی متان به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می گیرد.
متان در باطری های گازی فضا نورد آپولو مورد استفاده قرار گرفت.
متان در مخلوط با آرگون یا زنون در برخی آشکارسازها مورد استفاده قرار می گیرد.
گاز متان به عنوان گاز طبیعی نیز برای سوخت وسایل نقلیه استفاده می شود.
متان به عنوان یک جز گازهای کالیبراسیون در صنایع پتروشیمی و صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد.
گاز متان در مخلوطهای گازی در صنایع خودرو نیز به عنوان یک گاز کالیبراسیون مورد استفاده قرار می گیرد.
متان و مخلوطهای آن برای آزمایش کارآیی مشعل ها و موتورهای گاز استفاده می شود.
در صنایع شیمیایی، متان به عنوان یک ماده اولیه برای تولید متانول، آمونیاک مصنوعی، استیلن، کربن سیاه، دی سولفید کربن، اسید هیدروسی سانی، متیل کلرید، متیلن کلرید، تتراکلرید کربن و کلروفرم مورد استفاده قرار می گیرد.
در صنایع فولاد متان برای تولید فولاد های سخت مورد استفاده قرار می گیرد.
متان همچنین با خلوص بالا به عنوان گاز سوخت در طیف سنجی شعله استفاده می شود.
متان در راکتورهای هسته ای به عنوان گاز خنک کننده مورد استفاده قرار می گیرد.
متان مایع به عنوان سوخت موشک ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
گاز متان مخلوط با آرگون جهت آشکارسازهای الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد.
از خدمات یک دارالترجمه رسمی می توان به ترجمه تخصصی اشاره نمود. افرادی که نیاز به ترجمه مدارک رسمی خود مانند: مدارک شناسایی، مدارک مالکیت، مدارک تحصیلی، سند ازدواج و غیره دارند، باید توجه داشته باشند که علاوه بر ترجمه نیاز به مجوزها، مهر و تاییده های لازم این مدارک برای وزارت امور خارجه، قوه قضاییه، وزارت علوم و … نیز خواهند داشت و از لحاظ قانونی تنها دفاتر ترجمه رسمی مورد تایید برای انجام این امور می توانند اقدامات لازم را انجام دهند. در ادامه به توضیحاتی کوتاه درباره انواع ترجمه می پردازیم.
ترجمه ریز نمرات دانشگاهی و مدارک تحصیلی
امروزه افرادی که قصد ادامه تحصیل در خارج از کشور را دارند باید تمامی مدارک تحصیلی و همچنین ریز نمرات خود را ترجمه کنند و این ترجمه باید به صورت رسمی و با تایید دادگستری و وزارت امور خارجه باشد.
ترجمه اسناد و مدارک
برای ترجمه رسمی برخی از مدارک نیاز به تایید ترجمه توسط دادگستری و وزارت امور خارجه است، قابل ذکر است که دارالترجمه رسمی مرکز تجارت جهانی فردوسی این تاییدات را انجام میدهند و نیازی نیست خود شخص اقدامی در این راستا انجام می دهد.
ترجمه رسمی سند ازدواج
افرادی که مزدوج شده اند در صورتی که قصد مهاجرت، کار یا سفر برون مرزی دارند، نیازمند سندی برای احراز تاهل خود هستند که باید بتوانند این ادعای خود را ثابت کنند و هیچ چیزی به جز سند ازدواج نمی تواند این امر را میسر سازد.
ترجمه رسمی کارت ملی و شناسنامه
در فعالیت ها و تعاملات شما با کشورهای خارجی شما نیاز دارید تا هویت خود را به ارگان ها و شرکت های مختلف معرفی کنید. مدارک هویتی مانند شناسنامه و کارت ملی باسد به صورت رسمی و با مهر دفتر ترجمه رسمی انجام گیرد.
ترجمه تخصصی
ترجمه تخصصی بیشتر در رشته ها و شغل ها و تخصص هایی که نیاز به ترجمه عبارات و کلمات تخصصی استفاده می شوند. باید گفته شود که ترجمه دارای زیر شاخه های بسیار مختلف است که ترجمه تخصصی ار مهم ترین این زیر شاخه محسوب می شود.
منبع : دارالترجمه رسمی مرکز تجارت جهانی فردوسی
ترک های دیوار را تعمیر کنید
تر ک ها ممکن است در قسمت های مختلفی مانند تقاطع دیوار ها، بالای نعل درگاه ها، زیر پنجره ها و دیوار شومینه و بخاری و دیوارهایی که با فضاهای مرطوب در ارتباط هستند به وجود بیاید. برای هر کدام از این ترک ها راه کارهای تخصصی وجود دارد اما پایه و اساس همه آن ها همان چیزی است که ما در ادامه می خواهیم به آن ها بپردازیم با این روش شما می توانید ترک های عادی به وجود آمده در دیوار های تان را تعمیر کنید.مواد لازم :
بتونه ( دقت کنید که بتونه ها باید متناسب با جنس دیوارتان انتخاب شوند. اگر دیوارتان دارای رنگ روغن است بتونه آن با دیوار هایی که رنگ پلاستیک دارند فرق می کند.)
کاردک
سنباده
رنگ
ترک های دیوار را باکاشی استخری بپوشانید
برای این که بتوانید ترک ها را بپوشانید و از بروز دوباره آن ها جلوگیری کنید می توانید از کاشی های استخری که دارای رنگ های متنوع زیاد و همچنین مقاومت بالایی هستند استفاده کنید.
استفاده از سنگ های آنتیک برای تزیین دیوار ها
سنگ های آنتیک هم گزینه دیگری هستند که اگر به صورت منظم و مرتب استفاده شوند نمای زیبایی را روی دیوار خانه پدید می آورند. این سنگ ها به دلیل مقاومت بالا هم در مقابل نشست ساختمان و هم در مقابل رطوبت مقاوم ترند به همین دلیل برای دیوارهایی که ترک می خورند بسیار مناسب تر هستند.
پوشاندن ترک دیوار با کاشی های نقش برجسته
کاشی های هم در برابر حرارت و رطوبت که از عوامل ترک خوردن دیوار هستند مقاوم اند و همین مساله باعث می شود تا بتوان از آن ها برای دیوارها استفاده کرد ضمن آن که زیبایی این کاشی ها هم می تواند بر دکوراسیون داخلی خانه تان هم تاثیر گذار باشد.
پوشاندن ترک دیوار در حمام و سرویس بهداشتی
برای فضاهای مرطوب مانند حمام و سرویس بهداشتی عموما از سنگ استفاده می شود. چرا که هم ضد آب هستند و هم مقاومت بیشتری در برابر فرسایش های عمومی دارند که همین نکته آن ها را تبدیل می کند به یکی از بهترین گزینه ها برای دیوار های پر ترک.
گاز sf6 یا گاز سولفور هگزا فلوراید گازی است که به عنوان یک دی الکتریک بسیار خوب شناخته شده است. با توجه به این مورد مهم از خصوصیات گاز sf6 کاربرد های ویژه ای برای آن تعریف شده است که در این نوشته به آن ها اشاره خواهیم کرد. گاز سولفور هگزا فلوراید یکی از پایدارترین مواد شیمیایی گازی محسوب می شود و بی اثر بودن آن را می توان شبیه به بی اثر بودن نیتروژن دانست. از خصوصیات گاز sf6 می توان به عایق بودن آن نیز اشاره کرد که باعث می شود در صنایع مختلفی به کار گیری شود.
تولید صنعتی گاز sf6 اولین بار در سال 1953 در ایالات متحده آمریکا آغاز شد. معرفی گاز sf6 جایگزینی برای روغن های آتشگیر در بسیاری از کاربردهای شهری بود.
تقریباً در همان زمان مطالعات علمی برای معرفی کاربردهای متنوع این گاز نیز انجام گرفتند. از آن زمان تاکنون تولید این گاز رو به افزایش بوده است و روند افزایشی تولید آن از ابتدای دهه 1970 شدت گرفت. زیرا در این دوران محصولات الکتریکی به علت خصوصیات گاز sf6 رشد و فزونی در تولید داشتند.
از خصوصیات گاز sf6 و ویژگی های آن عبارتند از: بدون رنگ بودن و عدم اشتعال پذیری در دمای جو و پایداری بسیار بالا. همانطور که از نام این گاز و تعداد اتم هایش پیداست، سولفور هگزافلوراید گازی سنگین است و وارد واکنش نمی شود. وزن مولکولی سولفور هگزافلوراید حدود 146 گرم بر مول و چگالی آن 6.139 گرم بر لیتر است. چگالی آن تقریباً 5 برابر هواست و اگر در فضا پخش شود، در لایه های پایینی باقی می ماند.
بی اثر بودن سولفور هگزافلوراید همانند بی اثر بودن نیتروژن است و در عین حال خواص الکتریکی بسیار خوبی نیز دارد. موارد گفته شده از جمله مهمترین خصوصیات گاز sf6 هستند.
نکات ایمنی گاز sf6 چیست ؟ این گاز آتشگیر نیست و به صورت فشرده درون کپسول ها ذخیره می شود. همانطور که گفته شد یکی از خصوصیات گاز sf6 این است که گاز بی اثری محسوب می شود، اما کپسول های گاز فشرده نباید در معرض حرارت قرار بگیرند وگرنه در اثر فشار گاز منفجر می شوند.
قرار گرفتن در معرض سولفور هگزافلوراید و تنفس آن می تواند کمبود اکسیژن برای بدن را به همراه داشته باشد به ویژه اینکه این گاز سنگین است و می تواند فضای اطراف را احاطه کرده و با اکسیژن جایگزین نشود. به همین دلیل سردرد و سرگیجه را در پی خواهد داشت. قرار گرفتن در فضایی با اکسیژن کمتر از 12% بسیار خطرناک است و می تواند مشکلات مغزی را در پی خواهد داشت.
گاز sf6 چه نوع کاربردی دارد ؟ در چه صنایعی از این گاز استفاده می شود؟ خصوصیات گاز sf6 سبب شده است که در صنایع برق و الکتریکی کاربرد فراوانی داشته باشد. به دلیل خواص عایق الکتریکی و تاثیراتی که بر قوس الکتریکی دارد از این گاز به طور گسترده در حوزه های مختلفی از جمله الکترونیک، لیزر، پزشکی، انجماد، آتش نشانی، شیمی، نظامی، فضایی متالورژی و استفاده می شود.
برای مثال از این گاز به عنوان ماده ی دی الکتریک در صنایع برق و مدار شکن با ولتاژ بالا استفاده می کنند و تجهزات کلیدزنی و دیگر تجهیزات برقی را تولید می کنند.
از این گاز به عنوان دی الکتریک در میکروسکوپ های الکترونی ولتاژ بالا استفاده می شود و در شتاب دهنده های ذرات کاربرد دارد. کاربرد سولفورهگزافلوراید در حوزه ی پزشکی در جراحی چشم تعریف می شود و برای عمل شبکیه چشم استفاده می شود. در متالورژی و ریخته گری منیزیم از گاز sf6 استفاده می شود. این گاز را همچنین برای پر کردن فضای خالی در پنجره های دو جداره به کار می برند و عایق صدا و دمای بهتری است. به دلیل اینکه sf6 گازیغیر سمی است در برخی از پروژه های تحقیقاتی مورد توجه قورار گرفته است.
علاوه بر تمام خصوصیات گاز sf6 که مطلوب هستند مشکلاتی نیز در رابطه با این گاز وجود دارد. صرف نظر از تمام کاربردهای مفیدی که برای گاز سولفور هگزا فلوراید شرح داده شد. این گاز یکی از گازهای گلخانه ای محسوب می شود و تاثیر گلخانه ای آن نیز به شدت زیاد است. قابلیت گرمایش زمین توسط این گاز 23 هزار برابر گاز کربن دی اکسید است و عمر جوی آن حدود 3200 سال است. آمارهای مربوط به سال 2002 نشان می دهد که 600 تن گاز sf6 در جو زمین رها شده اند.
گاز sf6 محصولی است که می توان از آن به عنوان شمشیز دو لبه یاد کرد. کاربرد های ویژه ی آن در زمینه های الکتریکی منحصر به فرد اند و مشکلات محیط زیستی که ایجاد می کند، ماندگار و طولانی هستند. شرکت های تولید کننده باید توجه داشته باشند تا با استفاده از روش هایی میزان انتشار این گاز در جو را به حد اقل میزان ممکن برسانند.
منبع : خواص و ویژگی گاز Sf6 چیست؟
درباره این سایت